İzmir Büyükşehir Belediyesi, kenti afetlere karşı korumak amacıyla deprem araştırmaları ve risk azaltma projelerine devam ediyor. 30 Ekim 2020 depreminden etkilenen Bornova’da, zeminden alınan örnekler Türkiye’de ilk kez İzmir’de kurulan Egeşehir Laboratuvarı’nda analiz edildi. Yaklaşık 30 bin test gerçekleştirildi. Bu veriler uzmanlar tarafından değerlendirilerek, Bornova’daki riskli zeminler tespit edilecek.
İzmir Büyükşehir Belediyesi, kentin olası afetlerden en az hasarla etkilenmesi ve güvenli yapılaşma alanlarının belirlenmesi amacıyla başlattığı deprem araştırmaları ve risk azaltma projelerine hız kesmeden devam ediyor. Bu kapsamda, yapı envanteri, zemin çalışmaları, kara ve deniz üzerinde gerçekleştirilen depremsellik araştırmaları olmak üzere üç ana başlık altında faaliyetlerini sürdüren Büyükşehir Belediyesi Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Dairesi Başkanlığı, sahadan topladığı numuneleri detaylı bir şekilde analiz ediyor.
Gelişmiş Laboratuvar İmkanları
Egeşehir AŞ bünyesinde hizmet veren ve TSE tarafından “Deney Laboratuvarı Onay Belgesi”ne sahip olan Çiğli’deki Egeşehir Laboratuvarı’nda beton, kaya ve zemin incelemelerinde ihtiyaç duyulan 50 ayrı deney ve test yapılabiliyor. Zemin araştırmalarının ilk olarak başlatıldığı Bornova’dan sondaj yöntemiyle alınan numuneler de burada incelendi. Laboratuvarda bugüne kadar zemin ve kaya mekaniğini kapsayan yaklaşık 30 bin deney gerçekleştirildi. Bu veriler uzmanlar tarafından değerlendirildikten sonra Bornova bölgesinin jeolojik yapısı ortaya çıkacak ve hangi zeminlerin riskli olduğu saptanacak. Ayrıca bu sonuçlar, yeni yapılacak yapıların tasarım parametreleri için de rehber niteliğinde olacak.
Uluslararası Standartlarda Analizler
Egeşehir Laboratuvarı Müdür Yardımcısı Gökçe Nazlı Kalbaz, sahadan gelen zemin ve kaya numunelerinin analizlerinin uluslararası standartlarda yapıldığını belirtti. “Sahadan sondaj aracılığı ile belirli derinliklerden elde edilen numunelerin önce tanımlaması yapılıyor. Nasıl bir malzeme ile çalıştığımızı belirliyoruz. Daha sonra malzemelere uygun mühendislik deneylerini gerçekleştiriyoruz. Bornova bölgesinin zemin yapısı gelen numuneler doğrultusunda incelendi. Zemin ve kaya mekaniği kapsamında yaklaşık 30 bin deney yapıldı,” dedi.
Deprem Anında Zemin Davranışı
Elde edilen verilerin, bölgenin olası bir depremden nasıl etkileneceğine dair öngörülerde bulunulmasını sağlayacağını ifade eden Kalbaz, “Deprem anında bölge zemininin davranış şekline dair fikir sahibi olunacak. Aylık yaklaşık 10 bin deney yapılıyor. Yapılan çalışmalar bölgenin yerleşime uygunluk durumunu da ortaya koyacak,” diye konuştu.
Zemin Sınıflandırma Çalışmaları
Yapı Beton Zemin Malzeme Deneyleri Teknik Elemanı Burak Tintin, kum, kil ve çakıl zeminleri sınıflandırmak için kullanılan bilimsel çalışmaları anlattı. Tintin, “Sondaj çalışmaları sonucu kuyulardan alınan numuneler üzerinde fiziksel ve mekanik deneyler yapılıyor. Bu deneyler zemini sınıflandırmamızı sağlıyor,” dedi.
Su Geçirgenliği ve Sıvılaşma Riski Analizi
Yapı Beton Zemin Malzeme Deneyleri Teknik Elemanı Melisa Tavsi ise likit limit deneyi sayesinde zeminin su geçirgenliğini ve sıvılaşma riskini analiz ettiklerini belirtti.
Türkiye’de Bir İlk: Gelişmiş Deneyler
Egeşehir Laboratuvarı’nda Türkiye’de ilk ve tek olarak rezonant kolon, bender element deneyleri gerçekleştiriliyor. Mühendislik alanında ise konsolidasyon, zeminde tek ve üç eksenli basınç dayanımı, kesme kutusu, kayada makaslama deneyi, kayada üç eksenli basınç dayanımı gibi deneyler yapılıyor. Zemin (fiziksel) deneyler ise su içeriği, kıvam limitleri, elek ve hidrometre analizi ile özgül ağırlıktan oluşuyor.
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin deprem araştırmaları ve risk azaltma projeleri, kentin güvenli yapılaşma ve afetlerden korunma hedeflerine ulaşma yolunda büyük önem taşıyor. Bu projeler, İzmir’in gelecekte daha güvenli ve yaşanabilir bir şehir olmasına katkı sağlayacak.
