2020’de UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne alınan İzmir Tarihi Liman Kenti’nin kalıcı listeye girmesi için çalışmalar hız kesmeden devam ediyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na teslim edilecek adaylık dosyasında son düzenlemeler tamamlanırken, 2028 yılında kentin Efes ve Bergama’nın ardından İzmir’in üçüncü UNESCO Dünya Mirası alanı olarak resmen kabul edilmesi hedefleniyor.
İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Tarihi, Tanıtım ve Turizm Dairesi Başkanı Hasibe Velibeyoğlu, İzmir Tarihi Liman Kenti’nin UNESCO Dünya Mirası Kalıcı Listesi’ne girmesi için yürütülen çalışmaların, Alan Başkanlığı’nın koordinasyonunda çok geniş bir paydaş ağıyla sürdüğünü belirtti. İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir Valiliği, Konak Belediyesi, İzmir Kalkınma Ajansı, üniversiteler, akademisyenler ve sivil toplum kuruluşlarının katkılarıyla şekillenen süreç, kent tarihinde önemli bir adım olarak görülüyor.
Konak Pier’den Kadifekale’ye Uzanan Miras Yolunda
Konak Pier’den başlayıp Kadifekale’nin zirvesine kadar uzanan tarihi bölgenin UNESCO’ya kalıcı adaylığı için hazırlıklar hızla sürüyor. Bölgenin 2020’de geçici listeye alınmasının ardından, kent bileşenlerinin ortak desteğiyle yoğun bir çalışma temposu yakalandı. Adaylık dosyasının son düzenlemeleri yapılırken, belgenin 2026 yılının ilk çeyreğinde Kültür ve Turizm Bakanlığı’na sunulması hedefleniyor. Bakanlık onayı sonrası dosya UNESCO’ya iletilecek, 2027’de uzmanların kente gelerek inceleme yapması ve 2028’de İzmir Tarihi Liman Kenti’nin kalıcı listeye girmesi amaçlanıyor.
“UNESCO, Kültürel Miras İçin Büyük Bir Sorumluluk”
UNESCO sürecinin önemini vurgulayan Daire Başkanı Hasibe Velibeyoğlu, bu adaylığın kültürel ve doğal mirasın insanların ortak değeri olarak korunmasını amaçladığını söyledi. Velibeyoğlu, UNESCO’ya kabul edilen alanların ülkelere uluslararası tanınırlık ve prestij sağladığını; aynı zamanda bu bölgelerin sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesi için ciddi sorumluluklar yüklediğini dile getirdi. İzmir’in Efes (2015) ve Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı (2014) ile kalıcı listede yer aldığını, Birgi Tarihi Kenti ile Foça, Çandarlı ve Çeşme kalelerinin de geçici listede bulunduğunu hatırlatarak, Tarihi Liman Kenti adaylığının güçlü bir dayanağı olduğunu ifade etti.
Kente Katkı Sağlayan Projeler
Velibeyoğlu, Büyükşehir Belediyesi’nin UNESCO adaylık çalışmalarında hem organizasyonel anlamda hem de tarihi merkezin korunup canlandırılması yönünde önemli katkılar sunduğunu aktardı. Bina tahsisi, uzman istihdamı, paydaş toplantıları gibi süreçleri desteklemenin yanı sıra, 2002’den bu yana planlama, sokak sağlıklaştırma, cephe yenileme, restorasyon ve arkeolojik alanların görünür kılınması gibi pek çok projenin hayata geçirildiğini belirtti. Agora, Antik Tiyatro ve Kadifekale çevresinde yapılan kamulaştırmalar, arkeolojik katmanların açığa çıkmasına olanak sağladı. UNESCO listesine girişin hem mirasın korunması hem de kültürel turizme duyarlı ziyaretçilerin artmasıyla ekonomik katkı yaratacağını söyledi.
İzmir’in Şansı Yüksek
İzmir Tarihi Liman Kenti Alan Başkanı Abdülaziz Ediz de sürecin 2018’de başladığını ve kentin 2020’de geçici listeye dahil olduğunu hatırlattı. İzmir’in UNESCO açısından en avantajlı şehirlerden biri olduğunu vurgulayan Ediz, Bergama ve Efes gibi iki önemli kalıcı liste alanına sahip kentin, farklı paydaşların katkısıyla kapsamlı bir çalışma yürüttüğünü belirtti. Hazırlıkların yıl sonuna kadar tamamlanıp dosyanın 2026’nın ilk çeyreğinde Bakanlığa sunulmasının hedeflendiğini, uygun görülmesi halinde 2027’de ICOMOS uzmanlarının yerinde inceleme yapacağını, olumlu sonuç alınması durumunda ise 2028’de kalıcı listeye girilebileceğini söyledi.
Bilim Kurulu İş Birliğiyle Hazırlanan Dosya
Adaylık dosyası, Alan Başkanlığı uzmanlarının yanı sıra Dokuz Eylül, Ege, İzmir Kâtip Çelebi ve Manisa Celal Bayar üniversitelerinden akademisyenlerin yer aldığı 10 kişilik Bilim Kurulu tarafından hazırlandı. İzmir Tarihi Liman Kenti Yönetim Planı ise 29 Haziran 2022’de, İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir Valiliği ve Kültür Varlıkları Koruma Kurulu’nun da içinde bulunduğu 17 üyeli Eşgüdüm ve Denetleme Kurulu tarafından onaylanarak yürürlüğe girdi. Adaylık dosyası 30 Aralık 2022’de Kültür ve Turizm Bakanlığı’na iletildi.
Değerlendirme Sürecinde Son Adımlar
Alan Yönetim Planı ve UNESCO adaylık dosyasının tanıtım ve uygulama çalışmaları devam ederken, Mayıs ayında ICOMOS uzmanları kentte beş günlük kapsamlı bir inceleme yaptı. Elde edilen ön değerlendirme doğrultusunda dosyada yapılabilecek düzenlemeler kurul ile paylaşıldı ve nihai formu için çalışmalar sürüyor. Dosyanın tamamlanmasının ardından Kültür ve Turizm Bakanlığı’na teslim edilecek ve İzmir’in tarihî liman bölgesi için resmi bekleme süreci başlayacak.
Liman Kentinin Tarihsel Derinliği
İzmir’e antik çağlardan bu yana liman kenti kimliği kazandıran bölge, Konak Pier’den başlayarak Kadifekale’ye uzanan geniş bir kültürel katmanı kapsıyor. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde “Tarihi Liman Kenti” başlığıyla yer alan bu alan; Konak Meydanı, Saat Kulesi, Kemeraltı Çarşısı ve iç limanın tarihsel izlerini taşıyan ticari dokularıyla kentin en önemli miras odaklarından birini oluşturuyor. Dünyanın en eski ve en büyük açık hava alışveriş merkezlerinden biri olan Kemeraltı da bu alanın önemli bileşenleri arasında yer alıyor.
Önceki Haber: Karşıyaka’da Afet Toplanma Alanları Tek Tek İnceleniyor
